Değerini Bilmediğimiz Zenginliğimiz Bıttım

Siirt’in yeşil altının ağabeyi konumunda olan bıttım olgunlaştı. Çiftçiler ürünlerini toplamaya başladılar.  Bıttım değerini bilemediğimiz bir zenginlik kaynağımız. Gerçi bu konuda verilecek tek örnek bıttım değil. Daha bir çok zenginliğimiz var ve bunların değerlerini bilmiyoruz.

Bakımı rahat ömrü uzun ve ekonomik getirisi çok yüksek olan bir bitki.Yüksek getirisinden dolayı yeşil altın fıstığın ağabeyi olarak tanımladım.

Dilerseniz bilmeyenler için bıttım’ın ne olduğunu hatırlayalım. Bıttım fiziki olarak  halk arasında çitlenbik. Bilimsel literatürde menengiçe benzeyen ancak tat olarak fıstığa yakın olan bir kuruyemiştir. Başka ülkeleri bilemem ama bildiğim kadarıyla ülkemizde Siirt ve Mardin illerinde yetişiyor.

Mardin de yetişen bıttım Siirt bıttımına oranla biraz daha büyük. Ancak Siirt bıttımının büyük bir  avantajı var. O da sert kabuğunun Mardin bıttımına oranla daha yumuşak olmasıdır.Bu özelliğinden dolayı Siirt bıttımı çok rahat bir şekilde dişler arasında kırılabilirken, Mardin bıttımını ancak özel penselerde kırmak mümkün.

Bıttım üzerinde yeşil kabuklu hali ile tüketilebildiği gibi üzerinde yeşil kabuk sıyrıldıktan sonra  tuzlanarak ta tüketilebiliyor.Bıttımın üzerinden sıyrılan yeşil kabuk meşhur bıttım sabununun yapımında kullanılıyor.

Bıttım Siirt il merkezi Tillo ilçesi ile buna bağlı İkizbağlar, Çatılı ve Dereyamaç köylerinde yetişiyor. 40-50 yıl öncesine kadar il genelinde sayıları  on binleri bulan bıttım ağacından söz etmek mümkünken  bir furya halinde ve bilinçsiz bir şekilde ağaçların aşılanarak fıstığa dönüştürülmesi sonucu bu gün sayıları binler hanesine düşmüş durumdadır.

Bıttım bu gün ekonomik değer açısından fıstıkla rekabet etmenin ötesinde onu da geçmiş durumdadır.  Yetişkin bir bıttım ağacının getirisi, aynı yaştaki bir fıstık ağacının getirisinden çok daha fazladır. Geçen yıl bir kilo fıstığın fiyatı maksimum 90 liraya kadar ulaşırken, bir kilo bıttımın fiyatı 300 Tl yi buldu.

Bıttım, tadına müptela olan  Siirt ve Mardinlilerin yanı sıra özellikle Araplar tarafından tercih ediliyor. Uzun kış gecelerinde, televizyon karşısında  bıttım çıtlatmanın ve onun tadını almanın keyfi bambaşkadır.

Umarım bütün bu özellikleri göz önünde bulundurularak, bıttıma geri dönüş yapar ve ona gereken değeri veririz.