Emtia ve enerji fiyatlarındaki dalgalanma

Emtia ve enerji fiyatlarındaki dalgalanma devam ediyor. Arz kaynaklı sorunların çözülmesi bir yana daha da kötüleştiği gözleniyor. WTI ham petrolün fiyatı da 2014’ten bu yana ilk defa 80 USD’nin üzerinde günü kapattı. Bu fiyatlamalar da tahvil faizlerinde yukarı yönlü risklerin gündemde kalmasını sağlarken, hisse piyasalarında baskı sürüyor. ABD vadelileri bu sabah %0,3 civarında satıcılı. MSCI Asya Pasifik endeksindeki düşüş ise %1’e yakın. Yurtdışındaki negatif görüntü diğer yandan yurtiçinde piyasa kapandıktan sonra Suriye kaynaklı jeopolitik risklerin tekrar gündeme gelmesi ile BIST100 güne %0,5 – %0,7 civarında satıcılı bir görüntüyle başlayabilir. Endeks, dün demir – cevherindeki toparlanma ile EREGL’deki yükseliş, TUPRS’a yönelik olumlu beklentilerin sürmesi, zincir marketlere yönelik haber akışının şimdilik arka planda kalması ile BIMAS’daki toparlanma ve FROTO ile GARAN’daki yükselişin katalizörlüğünde günü %1,31 oranında yükselişle kapatmıştı. (Söz konusu beş hissenin endeksteki ağırlığı yaklaşık %27). Çin kaynaklı sorunlar devam ederken, demir cevherinde bu sabah gözlenen baskı EREGL’de kar satışlarına neden olabilir. TL’deki görüntü ile birlikte de bankacılık baskı altında kalabilir. Bu kapsamda, demir – çelik ve bankacılık öncülüğünde endekste 1.400/05 bölgesine doğru geri çekilme gözlenebilir. Jeopolitik risklerin etkisinin sınırlı kalmasını beklerken, endekste bu bölgede alım görülebilir. Endeks ağırlığı yüksek şirketlerden BIMAS öne çıkabilir.

*Yeşil ok olumluyu kırmızı ok olumsuzu göstermektedir.

 

     

MAKROEKONOMİ

   Cari işlemler dengesi, ağustos ayında Ekim 2020’den bu yana ilk kez fazla vererek 0,53 milyar USD gerçekleşti. (Beklenti: -0,24 milyar USD). Eylül ayında, ihracatın rekor kırmasının da katkısıyla dış ticaret açığının daralması ve turizm gelirlerindeki toparlanmanın sürmesiyle cari fazlanın mümkün olabileceğini değerlendiriyoruz.
 
Geçen sene ağustosta 4,1 milyar USD cari açık gerçekleşmişti. Geçen seneye göre dış ticaret açığının daralması ile artan turizm ve taşımacılık gelirlerinin katkısıyla hizmetler dengesinin güçlenmesi bu ayki cari fazlanın gerekçeleri oldu.
 

12 aylık kümülatif cari açık belirgin düştü. 12 aylık kümülatif cari açık temmuzdaki 27,6 milyar USD’den 23 milyar USD’ye geriledi. Cari açık/GSYH* oranı da 2020 yılı sonundaki %4,9 seviyesinden %3 seviyesine iyileşmiş oldu ki bu seviyeler bir yılın en düşük seviyeleri. *2021 ikinci çeyrek büyüme.

 
Finansman tablosu da olumlu. Ağustos ayında 8,3 milyar USD’lik net yabancı sermaye girişi görüldü. Büyük çoğunluğu IMF’nin SDR tahsisatı olan 6,3 milyar USD’nin katkısıyla diğer yatırımlar kaynaklı olurken, portföy yatırımlarına da giriş gözlendi. Ek olarak kaynağı belli olmayan para giriş-çıkışını gösteren net hata noksan kalemine de 4,5 milyar USD’lik güçlü giriş gözlendi. Böylece hem cari fazla görünümü hem de SDR tahsisinin de katkısıyla rezervlerde 13,2 milyar USD’lik artış gözlendi.

 
2020 yıl sonuna göre cari açığın daralmasında aşılama sürecindeki ilerleme, uluslararası ölçekte artan mobilitenin desteğiyle hizmetler dengesindeki belirgin iyileşme, güçlü ihracatla birlikte dış ticaret açığındaki daralma ve ikincil gelir dengesindeki artış belirleyici oldu. Toplam ithalat, gerek iç talepteki güçlü seyir gerekse özellikle emtia fiyatları kaynaklı olarak artan ithalat fiyatları ile birlikte gücünü korudu ancak bu dönemde altın ithalatının tarihsel ortalamaların altında seyretmesi cari denge lehine görünümü pekiştirdi.
 
2020 yıl sonu cari açık rakamında, 2,3 milyar USD’lik aşağı yönlü revize yapıldı. 2020 yılı sonunda 35 milyar USD olan cari açık, ağustosta 23 milyar USD’ye iyileşti. Yılın geri kalanında turizm ve ihracat gelirlerinin katkısıyla cari açıktaki daralmanın daha ılımlı bir şekilde sürmesini beklemekteyiz. Artan enerji fiyatları, Delta varyantı kaynaklı riskler ve ithalattaki yüksek seviyeler ise cari açıktaki iyileşmeyi sınırlayabilecek riskler olarak öne çıkmakta. OVP’de yıl sonunda cari açığın 21 milyar USD gerçekleşmesi öngörülürken, cari açık/GSYH oranı %2,6 beklenmekte.

Ağustos ayında istihdam piyasasında stabil bir seyir görmekteyiz. Mevsim etkisinden arındırılmış işsizlik oranı %12,1’de yatay seyrederken, arındırılmamış işsizlik oranı %12,1’den %12’ye sınırlı geriledi. Arındırılmış verilere göre işsiz sayısı 11 bin kişi artarken, istihdamda 14 bin kişilik düşüş gözlendi. İş gücüne katılım oranı %51,3’ten %51,2’ye, istihdam oranı da %45,1’den %45’e geriledi. Güncel OVP’de 2021 yılı ortalama işsizlik oranı tahmini %12,6 seviyesinde. Hedefin gerçekleşebilmesi için geri kalan 4 ayda işsizlik rakamının ortalama %12,8 olması gerekmekte.

Arındırılmış verilere göre istihdam yatay seyretmekte. Haziran ve temmuzda toplamda 714 bin kişilik istihdam artışı gördükten sonra ağustosta sınırlı da olsa gerileme görülmekte. Sektörel açıdan bakıldığında ağustosta tarım, sanayi ve inşaat sektörlerinde istihdam artarken, sürpriz bir şekilde hizmet istihdamı geriledi.

Temmuzda istihdam artışına en belirgin katkıyı aylık 450 bin kişilik artışla hizmetler sektörü vermişti. Ağustos ayında artan turizm faaliyetlerine rağmen hizmetler sektörü istihdamı 341 bin kişi azaldı.
Ağustosta tarım sektöründe istihdam artışı 26 bin kişi oldu.
Sanayi sektörü istihdamı temmuzda 284 bin kişilik düşüş sonrası, ağustosta 217 bin kişi arttı.
Ağustos ayında inşaat sektörü istihdamı 83 bin kişi artarak yılın en iyi aylık artışına işaret etti. Ağustos ayında konut satışlarında aylık artış görmüştük.
İstihdamda bütün sektörler salgın öncesi dönemin üzerinde bulunmakta.

Bugünkü veri takvimine baktığımızda,

Ekonomist ve analistlerin cevaplarıyla oluşturulan Almanya ZEW endeksi ve işletmelerin emek talebine yönelik görünümü sunan ABD JOLTS açılan iş sayısı verileri izlenecek. ECB yetkileri bugün de konuşmalarını sürdürecek, ayrıca Chicago Fed Başkanı’nın konuşması izlenecek.

Avrupa’daki enerji krizi, otomobil sektöründeki küresel çip sıkıntısı ve enflasyondaki artış beklentileri nedeniyle Almanya ZEW endeksinde kısmi düşüş görebiliriz.

Yurt içinde bugün saat 10’da ağustos ayına ilişkin sanayi üretim verisi ile perakende satış endekslerini takip edeceğiz.

Sanayi üretimi temmuzda köprü gününün(resmi tatil günlerinin hafta sonu tatiliyle birleşmesiyle oluşan iş ilave çalışma günü) de etkisiyle beklentilerin altında gelmişti. Temmuz ayında takvim etkisinden arındırılmış sanayi üretim endeksi yıllık %8,7 artarken, mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış sanayi üretimi ise aylık %4,2 düşmüştü. Ağustos ayındaki görünüme baktığımızda; imalat PMI 54,1 ile güçlü seyrini sürdürdü, ihracat da tarihi yüksek seviyesine yakın seyrederken, elektrik tüketimi de ortalamanın üzerinde gerçekleşti. Kapasite kullanım oranı da Aralık 2019’dan bu yana en yüksek seviyeye çıkarken, yatırıma dair izlediğimiz sabit sermaye yatırım harcaması da güçlü seyrini korudu. Dolayısıyla üretimde, temmuzdaki yavaşlamanın geçici bir soluklanma olacağını düşünüyoruz. Zira yukarıda bahsettiğimiz ağustos ayına ilişkin öncü göstergeler, üretimdeki temponun sürdüğünü gösteriyor. Bloomberg’teki beklentilere göre sanayi üretiminin ağustosta aylık %3,7 artması, takvim etkisinden arındırılmış verinin de yıllık %10,5 artması beklenmekte.

Perşembe günü açıklanacak rezervleri önceden tahmin edebiliyoruz.
TCMB Analitik Bilanço Verilerine göre 8 Ekim haftasında toplam ve net rezervin arttığını hesaplamaktayız. İlgili haftada TCMB dış varlıkları 1,74 milyar USD arttı. Bunun neticesinde toplam rezervin 123,5 milyar USD’ye yükseldiğini tahmin ediyoruz. Bankaların TCMB’de tuttukları döviz mevduatı ise haftalık bazda 1,4 milyar USD arttı. Buna göre net uluslararası rezervin 0,3 milyar USD artarak 29,6 milyar USD seviyesine geldiğini öngörmekteyiz. Geçen hafta yurt içi bankalarla olan swap miktarı 0,3 milyar USD arttı ve rezervlere katkı yaptı.

 

ŞİRKET HABERLERİ 

Aksigorta (AKGRT, Sınırlı Pozitif): Şirket’in 2021 Eylül ayındaki toplam prim üretimi bir önceki yılın aynı ayına göre %22 oranında artarak 514,9mn TL’ye yükselmiştir. Kara araçları sorumluluk hariç toplam üretim ise aynı dönemler itibarıyla %19 artarak 319,5mn TL olmuştur. Diğer yandan, eylül ayı prim üretimi ile beraber Şirket’in 2021 Ocak – Eylül dönemi prim üretimi yıllık %27 oranında artarak 4.471mn TL’ye yükselmiştir. Kara araçları sorumluluk hariç toplam üretim de yıllık olarak yine %27 oranında artmış ve 2.958mn TL olmuştur.

Pegasus (PGSUS, Nötr): Eylül ayı yolcu sayısı 2,19mn kişi ile 2019’un aynı döneminin %22 altında gerçeklemiştir. Yolcu doluluk oranı ise 11,5 puan azalışla %78,3’ü göstermiştir. 2021’in ilk 9 ayında yolcu sayısı 2019’un aynı dönemine göre %38 azalışla 14,31mn seviyesinde gerçekleşmiştir (9A2020:10,87mn). İlgili dönemin yolcu doluluk oranı ise 2019’un aynı dönemine göre 11,3 puan azalışla %77,3’ü göstermiştir (9A2020: %81,7).

SEKTÖR HABERLERİ 

Gübre: Resmi Gazete’nin 12 Ekim 2021 tarihli sayısında gübre ihracı kayda bağlı ürünler listesine eklendi. Ticaret Bakanlığı’nın kararına göre, bazı gübre çeşitlerinin ihracı kayda bağlı ürünler listesine eklendi. Bu ürünler arasında, hayvansal ve bitkisel gübreler, azotlu mineral veya kimyasal gübreler, fosfatlı mineral gübreler, potaslı mineral gübreler ve bitki besin maddeleri olan azot, fosfor ve potasyumun ikisini veya üçünü içeren mineral veya kimyasal gübreler yer aldı. Kaynak: Bloomberght
 
Enerji: Enerji Ticaret Derneği Başkanı Burak Kuyan, artan maliyetler nedeniyle önümüzdeki dönemde elektriğe yüzde 40-45 bandında zam yapılması gerektiğini söyledi. Burak Kuyan “1 Temmuz’da yüzde 15 zam yapıldı. Ekim ayında yüzde 15’lik bir zam daha bekliyorduk. Ama bu zammın olmaması özellikle perakende ve tedarik şirketlerini oldukça zora soktu. Ocak ayında ise yüzde 25’lik biz zam bekliyorduk. Artan maliyetleri göz önünde bulundurduğumuzda elektriğe yüzde 40-45 bandında bir zam yapılmasına ihtiyaç var.” İfadelerini kullandı. Kaynak: Bloomberght

DİĞER ŞİRKET HABERLERİ

Beşiktaş Futbol Yatırımları (BJKAS, Nötr): Beşiktaş 1 Haziran  – 31 Ağustos 2021 döneminde (1. Çeyrek) 6,1mn TL net dönem zararı açıklamıştır. Bir önceki yılın aynı çeyreğindeki net dönem zararı 40,4mn TL idi. Beşiktaş’ın bu çeyrekteki brüt karı 41mn TL gerçekleşerek yıllık %39,3 oranında gerilerken, net finansman giderleri 13mn TL artarak 77,6mn TL’ye yükselmiştir.

Fenerbahçe Futbol (FENER, Pozitif): Fenerbahçe 1 Haziran  – 31 Ağustos 2021 döneminde (1. Çeyrek) 255,5mn TL ana ortaklık net dönem karı açıklamıştır. Bir önceki yılın aynı çeyreğinde 31,2mn TL ana ortaklık net dönem zararı kaydedilmişti. Fenerbahçe’nin bu çeyrekteki brüt karı 299,5mn TL ile geçen yılın aynı çeyreğindeki 24,4mn TL brüt karın oldukça üzerinde gerçekleşirken, net finansman gideri 47,1mn TL (1Ç2020: 16,7mn TL) olmuştur. Diğer yandan, Fenerbahçe bu çeyrekte 27,9mn TL yatırım faaliyetlerinden net gelir kaydetmiştir.

Galatasaray Sportif (GSRAY, Sınırlı Pozitif): Galatasaray 1 Haziran  – 31 Ağustos 2021 döneminde (1. Çeyrek) 37mn TL ana ortaklık net dönem karı açıklamıştır. Bir önceki yılın aynı çeyreğinde 39,5mn TL ana ortaklık net dönem zararı kaydedilmişti. Galatasaray’ın bu çeyrekteki brüt karı 98,8mn TL ile geçen yılın aynı çeyreğindeki 12,8mn TL brüt karın oldukça üzerinde gerçekleşirken, net finansman gideri ise 1Ç2020’deli 21,3mn TL’den 1Ç2021’de 44mn TL’ye yükselmiştir.

Ayrıca, Galatasaray Sportif ve Galatasaray Spor Kulübü Derneği ile Timur Şehircilik Planlama A.Ş arasında 5 sezonu opsiyonlu olmak üzere toplamda 10 (5+5) sezon için 725mn TL + KDV değerinde stat isim hakkına ilişkin sponsorluk ve reklam tanıtım sözleşmesi imzalanmıştır.  İşbu tutarın 652,5mn TL + KDV’si şirkete, geri kalan 72,5mn TL + KDV ise Galatasaray Spor Kulübü Derneği’ne ödenecektir.
 
Trabzonspor Sportif (TSPOR, Sınırlı Negatif): Trabzonspor 1 Haziran  – 31 Ağustos 2021 döneminde (1. Çeyrek) 66,7mn TL ana ortaklık net dönem zararı açıklamıştır. Bir önceki yılın aynı çeyreğinde 50,5mn TL ana ortaklık net dönem zararı kaydedilmişti. Trabzon bu çeyrekte 22,6mn TL brüt zarar kaydederken (1Ç2020’de 10,3mn TL brüt kar), net finansman gideri 68mn TL (1Ç2020: 51,8mn TL) olmuştur. Diğer yandan, Trabzon bu çeyrekte 18,1mn TL yatırım faaliyetlerinden net gelir kaydetmiştir.
         

FAİZ PİYASALARI

Cuma günü ağırlıklı ortalama fonlama maliyeti %18 seviyesinde oluştu. TCMB dün 61 milyar TL’lik (%18’den, 7 gün vadeli)  repo ihalesi açtı. toplam fonlama tutarı ise tamamı haftalık repo ihaleleri kaynaklı 336 milyar TL oldu.

GÜNLÜK ÖZET PİYASA VERİLERİ

Kaynak Ziraat Yatırım
Hibya Haber Ajansı