Siirt Kanyonları ve Turizm

Dik ve derin yamaçlarıyla turistlere farklı etkinlik alanları sağlayan kanyonlar önemli bir jeomorfoturizm unsurudurlar. Genellikle turistleri manzara seyretmek için çeken kanyonlar, spora meraklı macera sever turistleri ise uzun yürüyüş (trekking), kaya tırmanışı ve su sporları (kano, rafting) için çekmektedir. Siirt kent merkezinin doğusunda ve 4 km mesafede bulunan vadi kanyon şeklindedir Bu kısma Botan Kanyonu adı verilir (Şekil 2; Şekil 3). Botan Kanyonu turizm için oldukça dikkat çekicidir. Bu dar ve derin kanyon, Alt Pleyistosen’de Botan Çayı’nın (Uluçay) Kavika ve Gökçedağ antiklinallerini yarması sonucu Kayaboğaz Köyü civarında oluşmuştur.

Rasılhacar (Deliktaş): Çalışma sahasının turistler tarafından en çok ziyaret edilen mekânlarından biridir. Siirt il merkezine dört kilometre mesafede bulunan Rasılhacar (Deliktaş), Botan Vadisi ve Botan Çayı’na (Uluçay) hâkim bir konumdadır (Fotoğraf 2). Her mevsim ayrı görünümler sunan Rasılhacar (Deliktaş) oldukça ilgi çekici bir seyir noktasıdır. Ayrıca burada eskiden yaşamın olduğunu gösteren izlerin bulunduğu mağaraların bulunması sahayı daha ilgi çekici kılmaktadır. Rasılhacar (Deliktaş) da bazı mekânsal düzenlemeler yapılmıştır. Kanyona bakan ve yaklaşık 750-1000 metre yüksekliğine sahip olan tepe, gelen turistler ve yerel ziyaretçiler için büyük bir tehlike arz etmekte idi. Özellikle de gelen ziyaretçilerin kanyonun kenar kısımlarında fotoğraf çekmesi ve buraya adını veren delik oluşumunun belli bir kısmına kadar ilerlemeleri büyük sorun oluşturuyordu. Düşme tehlikesini ortadan kaldırmak ve burayı daha güvenli bir hale getirmek için sahanın kenar kısımları demir parmaklıklarla kapatılmıştır. Sahada gelen ziyaretçilerin dinlenmesi veya piknik yapmasına olanak sağlayacak çok sayıda kamelya bulunmaktadır. Botan kanyonu manzarasına hâkim doğal çevre koşullarına uygun büyük bir kafe, çocuklar için oyun parkı, mescit, WC ve otopark alanı bulunmaktadır Sahanın çevresinde yer alan çok sayıda fıstık ağacının yanı sıra seyir alanında ağaçlandırma yapılmış ve çöp kutuları konulmuştur. Ayrıca Rasılhacar’a (Deliktaş) giden yolun dar olması ve gidişgelişlerde sıkıntı yaratması nedeniyle yol çalışmaları yapılmaktadır. Bu sahanın Siirt kent merkezine yakın olması (4 km mesafe), ulaşımının kolay olması ziyaretçi sayısının artmasında büyük rol oynamaktadır. Ayrıca kanyon yaz sıcağından kaçanların, serinleyebileceği bir ortam sağlamaktadır.

Kale (Kaletü’l-Üstad): İbrahim Hakkı Hazretleri vefat eden hocası İsmail Fakirullah Hazretleri için Tillo’nun yaklaşık 3-4 kilometre doğusunda yer alan tepede (Kaletü’l Üstad) ortasında 40×50 cm’ lik açık bir pencerenin bulunduğu harçsız taştan bir duvar inşa etmiştir (Fotoğraf 3). 21 Mart ve 23 Eylül tarihlerinde doğan yılın ilk güneşinin ışınları, duvardaki pencereden girerek, türbenin kulesine, oradan da kırılarak türbenin penceresinden içeri süzülür ve hocası İsmail Fakirullah Hz.´nin başucunu aydınlatır. Bu ışık düzeni 1964 yılında yapılan restorasyon çalışmaları sırasında zarar görmüş, 2010 yılında Siirt Valiliği’nin girişimleri ile tekrar kale-minare-türbe arasındaki ışık düzeni eski haline getirilmiştir (Özgen, 2012: 261; Sönmez, 2012: 31). İbrahim Hakkı Hazretleri tarafından XVIII. yüzyılda inşa edildiği bilinen duvar kalıntısı Diyarbakır Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu tarafından 24.10.2008/1832 tarih ve kararla koruma altına alınmıştır. İbrahim Hakkı Hz. yaptığı Işık hadisesi ile ilgili “Hocamın başucuna doğmayan güneşi neyleyeyim..!” sözlerini söyleyerek, hocasına olan saygısını göstermiştir.

Kale (Kaletü’l-Üstad) ve çevresi sahip olduğu doğal çevre özellikleri ile de oldukça ilgi çekicidir. Kalenin üzerinde bulunduğu bölgeden, Botan Vadisi, Botan Çayı (Uluçay), Alkumru Barajı ve Siirt’in doğusundaki dağlar tam olarak izlenebilmektedir. Bu bölge vadi tabanından yaklaşık 750-1200 metre yüksekliktedir. Ayrıca Botan Kanyonunun en yüksek yerinde bulunan kale, eşsiz manzarası, doğal güzelliği ve meşe ağaçlarıyla kaplı çevresi ile turizm ve rekreasyonel faaliyetler için tercih edilmektedir. Rasılhacar’da (Deliktaş) olduğu gibi burada da çeşitli mekânsal düzenlemeler yapılmıştır. Tillo Kaymakamlığı, Tillo Köylere Hizmet Götürme Birliği, Dicle Kalkınma Ajansı’nın (DİKA) desteği ile kalenin hâkim bir noktasına cam seyir terası inşa edilmiştir (Fotoğraf 4). Vadiden yaklaşık 1.100 metre yükseklikte kurulan, 7 metre uzunluğunda ve 40 m2 ’lik alana sahip ortası boş olan terasın taşıma kapasitesi 30 kişi olup Türkiye’deki sayılı cam teraslardan biridir. Botan Vadisi’nin eşsiz manzarasının doğal güzelliğine cam seyir terasının kazandırılması burayı daha ilgi çekici kılmıştır. Yerel halkın ve turistlerin yoğun ilgi gösterdiği bölgedeki bu ilk cam seyir terası, Tillo’daki Kaletü’l-Üstad mevkiine önemli ölçüde turizme katkı sağlamaktadır. Ayrıca Tillo Belediyesi tarafından buraya kamelyalar, çocuk oyun parkı, otopark, yürüyüş yolu, restaurant, mescit, WC gibi yapılar inşa edilmiştir. Kale, yükseklik açısından tehlike arz ettiğinden etrafı demir parmaklıklarla kapatılmıştır. Işık Hadisesi’nin bir parçası olan duvarın etrafı da tahrip edilmesin diye demir parmaklıklarla kapatılmıştır.

Siirt ilinde koruma statülü alanlar arasında bulunan Tillo Tabiat Parkı, 40,14 ha alana sahiptir (Tillo.tabiat.gov.tr). Tabiat Parkı doğusunda Botan Çayı (Uluçay), Batısında Tillo ilçe merkezi, güneyinde ise kale rekreasyon alanı bulunmaktadır.

Botan Kanyonu, uzun yürüyüş (trekking), yamaç paraşütü, rafting, kaya tırmanışı, foto safari gibi sportif faaliyetlerin gerçekleştirilmesi için büyük bir potansiyele sahiptir. Ancak bu faaliyetlerden sadece yamaç paraşütü aktif olarak yapılmaktadır (Fotoğraf 5). Kanyonu hak ettiği önemin verilmesi, diğer aktivitelerin gerçekleştirilebilmesi ve turizmde aktif olarak rol alması için gerekli olan çalışmaların yetkili kurumlarca yürütülmesi önem arz etmektedir. Daha birçok özelliği içinde barındıran bu sahaya jeopark statüsü verilmesi ve buranın koruma altına alınması gerekmektedir. Çünkü bu saha sadece çalışma sahasında değil, Türkiye çapında en dikkat çekici jeomorfolojik oluşumlardan biridir. Çalışma sahasının turizm potansiyelini artırmak için yörede yer alan diğer kanyon oluşumlarının turizm için değerlendirilmesi ve bu alanlarda gerekli düzenlemelerin yapılması önemlidir.

Siirt, Siirt’te Gezilecek Yerler, Siirt haber, Siirt haberleri, Son Dakika Siirt…