Siirt’te gazetecilik

Siirt’te Osmanlı’nın son dönemlerinde ve Cumhuriyetin ilk yıllarında herhangi bir gazetecilik faaliyetine rastlanmaz. Bunda Siirt’in kaza olmasının payı da vardı. Cumhuriyetin ilk yıllarında yeni vilayet olan Siirt’te bürokrasi ve idarenin yapılanmasına öncelik verildiğinden basında bir gecikme yaşandı394. Siirt’te ilk gazetecilik faaliyetleri 1937 yılından itibaren başladı. İlk gazetenin yayınlanması ve basın yayın hayatının gelişmesinde M. Emin Kılıççıoğlu’nun önemli katkıları oldu. Kılıççıoğlu, şehirde gazetecilik kültürünün yeşermesi ve yeni gazetecilerin yetişmesine uygun bir zemin oluşturulması için büyük emekler verdi395. M. Emin Kılıççıoğlu öncelikle bir matbaa alarak şehrin ihtiyaç duyduğu dokümanların basımını gerçekleştirdi. Ayrıca burada şehrin ilk gazetesinin basımına da öncülük etti396. Siirt’te ilk yayınlanan gazete 7 Ağustos 1937’de yayına başlayan “Siirt Gazetesi” oldu. Gazetenin sahipleri M. Emin Kılıççıoğlu – Zeki Şalış, başyazarı Abdüllatif Atılgan idi. Yayınlanan ilk nüshada Zeki Şalış gazetenin yayınlanma amacını, “İlimizin kendi çevresi içinde; kültür, belediye, köycülük, ticaret ve Ulu Şef’in işaret ettikleri medeniyet alanındaki ihtiyaçlara hitap” şeklinde ifade eder397. M. Emin Kılıççıoğlu, yeni gazeteyi yayınlamak için bü yük emek ve çaba gösterdiklerini, gazetenin yaşaması için okuyucuların mutlaka sahip çıkması gerektiğini vurguladı398. Siirt Gazetesi, 1939’un son aylarında ekonomik nedenlerden dolayı yayın hayatına ara vermek zorunda kaldı399. Siirt Valisi Recai Türeli’nin yardımlarıyla gazete 20 Nisan 1940’ta ikinci kez yayın hayatına başladı400. M. Emin Kılıççıoğlu, tek başına gazetenin varlığını sürdürebilmek için büyük bir çaba gösterdi ve başarılı da oldu. Gazetenin tekrar yayın hayatına başlamasından sonra imtiyaz sahibi ve mesul müdürü M. Eroğuz, gazetenin yayın politikası ve amacını, “1- Memleket münevverlerine fikirlerini izhar edebilecek bir zemin hazırlama. 2-Memleket gençliğini tenvir ve irşat etmek” olarak açıkladı401. Haftalık yayınlanan Siirt Gazetesinde M. Emin Kılıççıoğlu “Uzun” imzası ile de yazılar yayınladı402 ve elli yıl süreyle başyazarlığını yaptı403. Kılıççıoğlu gazete yayınlama amacını, “Memleket münevverlerinin izhar edemedikleri fikirlerini yaymak, halka onun anlayabileceği lisanla öğütlerde bulunmak ve halk devletinin yüksek umdelerini dilimiz döndüğü kadar anlatmaktır” şeklinde açıklamaktaydı404. Gazeteci M. Emin Kılıççıoğlu vefat eden Siirt Milletvekili Şevket Dağ’ın yerine 1944’de milletvekili seçilerek bir dönem TBMM’de görev yaptı405. M. Emin Kılıççıoğlu zamanla yanına Haydar Kılıççıoğlu’nu alarak yoluna devam etti. Gazete, Siirt’te basının gelişmesinde adeta bir okul görevi gördü. Daha sonra yayınlanacak gazetelerin öncü kadrosunun yetişmesine büyük hizmet sağlayan Siirt Gazetesinin aynı zamanda Kı lıççıoğlu ailesinin kuşaktan kuşağa aktarılan gazetecilik misyonunun başlatılması ve sürdürülmesinde de önemli hizmetleri oldu406. Siirt’teki basın hayatı 1948 yılından itibaren yeni kurulan gazetelerle renklenmeye başladı. 8 Şubat 1948’de Mahmi Türkoğlu’nun sahibi olduğu Faik Olcay’ın sorumlu müdürlüğünü yaptığı Yeni Siirt Gazetesi yayınlanmaya başladı. Aynı yıl içinde Siirt Yüksek Tahsil Gençlik ve Kültür Derneğini kuran gençler tarafından Demokrat Siirt gazetesi yayınlanmaya başladı. Bu gazeteyi 1953 yılında Haris Şendur ve Rifat Ünür’ün sahibi, Şevket Özcanlı’nın yazı işleri müdürü olduğu Siirt Postası ve Haydar Koyuncu tarafından yayınlanan Siirt Sesi gazeteleri takip etti. Siirt’te şehirlerarası telefon santralının inşası, basının gelişmesinde önemli katkı sağladı. 1 Şubat 1955 telefon santralının aktif hale getirilmesiyle birlikte Siirt, Ankara ve İstanbul ile doğrudan iletişim imkânına kavuştu407. Bu durum doğrudan ve hızlı haberciliğin önünü açtı. 24 Mayıs 1957 yılından itibaren Cevdet Özcanlı’nın sahibi olduğu, yazı işleri müdürlüğü ve başyazarlığını Hikmet Atakan’’ın yaptığı “Siirt Ekspres” gazetesi yayınlanmaya başladı408. Fakat gazete kısa sürede yönetim değişikliğine gitti. Gazetenin sahibi Suat İlhan, sorumlu müdiresi ise Munci Yavuz oldu.409. Bu gazete, kapanan “Siirt Postası”’nın prova tezgâhında bastırılarak yayın hayatına atıldı. Fakat uzun ömürlü olamadı ve 1960’dan sonra kapandı. 1950’den sonra Siirt’te Fuat Sezgin tarafından yayınlanan “Demokrat Siirt” gazetesi el değiştirerek Yeni Siirt adıyla yayına devam etti. 1960’lı yıllarla birlikte Siirt’in basın hayatı oldukça canlandı. 1960’da “Batman Sesi”, 1963’te “Şehir”, “Şarkın Sesi”, 1964’te “Mücadele”, “Uğur” ve “Memleket” 1965’te “Adalet gazeteleri” basın hayatına katıldılar410. Siirt’te mizah alanında yayın yapan dergi ve gazeteler de kuruldu. Bunlar Selim Çerkeşlioğlu’nun sahibi ve yöneticisi olduğu “Sırf Dedikodu” isimli bir mizah dergisi411 ve “Kelle Koltukta” adlı mizah gazetesiydi. Fakat bunlar iki sayı çıkardıktan sonra kapandı. Botan Dergisi” adlı edebiyat mecmuası da bu dönemde yayınlanan dergilerdendi. 1973 yılına gelindiğinde Siirt’te yayın yapan gazete sayısı çok daha arttı. Bu gazeteler; “Siirt Gazetesi” (1937), “Siirt Sesi Gazetesi” (1953), “Mücadele Gazetes”i (1964), “Uğur Gazetesi” (1964), “Birlik Gazetesi” (1969), “Gücümüz Gazetesi” (1972), “Kültür Gazetesi” (1972), “Batman Gazetesi” (1963), “Raman Postas”ı (1950), “Adalet Gazetesi” (1956), “Yeni Siirt Gazetesi” (1961), “Şehir Gazetesi” (1063), “Işık Gazetesi” (1968), “Şirvan Gazetesi” (1954), “Kurtalan Gazetesi”, “Yeni Kurtalan Gazetesi” ve “Demokrat Şirvan Gazetesi”’ydi413. 2013 yılında Siirt’te 7 adet günlük gazete yayınlanırdı. Bu gazeteler; “Siirt”, “Siirt Postası”, “Demokrat Siirt”, “Umut”, “Son Söz”, “Güney” ve “Doğuş” gazeteleriydi. Bu gazeteler birikimlerini birleştirerek daha etkili ve kurumsal bir gazetecilik yapmak için bir araya geldiler. Birleşmeler neticesinde Siirt’te “Siirt” ve “Son Söz” gazeteleri günlük olarak yayın hayatına devam ederken, diğer gazeteler yayın hayatına son verdiler. Bu gazetelerin yanında “Birlik”, “Haber56” ile Kurtalan, Baykan ve Eruh ilçelerinde haftalık gazeteler yayınlanırdı. Bugün Siirt’te basılı yayının yanında internet gazeteciliği de gelişmiştir. Bu gün Siirt’te, yenisiirt.com, v.b. haber siteleri vardır. Siirt’teki medya organları arasında bir adet “Kanal 56” TV kanalı mevcuttur.