Ana Sayfa Arama Galeri Video Yazarlar
Üyelik
Üye Girişi
Yayın/Gazete
Yayınlar
Kategoriler
Servisler
Nöbetçi Eczaneler Sayfası Nöbetçi Eczaneler Hava Durumu Namaz Vakitleri Gazeteler Puan Durumu
WhatsApp
Sosyal Medya
Uygulamamızı İndir

Siirt’te Siyasi Hayat (1923-1950)

Türkiye’nin ilk siyasi partisi

Türkiye’nin ilk siyasi partisi olan Cumhuriyet Halk Fırkası 23 Ekim 1923’te kuruldu. Doğu Anadolu’da oldukça yavaş teşkilatlanan CHP, 1925 Şeyh Said İsyanı sonrasında Doğu Anadolu teşkilatlanmasını gözden geçirme gereksinimi duydu. Şube bulunmayan şehirlerde yani şubeler açmayan CHP, Şeyh Said İsyanı sonrasında mevcut şubelerini de kapatmaya başladı. Siirt’te CHP’nin başlangıçta il teşkilatı vardı. Doğu teşkilatının gözden geçiren CHP 1933 yılında Siirt İl teşkilatını da kapattı. İl teşkilatının görevlerinin Siirt Halkevi üzerinden yapılması kararlaştırıldı. 1936 yılında ülkede bulunan 62 vilayetten sadece 12’sinde CHP il teşkilatı yoktu. Siirt de CHP il teşkilatının bulunmadığı vilayetler arasındaydı508. II. Dünya savaşı sona erdi, Türkiye’de hızlı demokratikleşme başladı fakat 5 Haziran 1945 tarihi itibariyle Siirt’te CHP il teşkilatı yoktu. Bu durum şehrin sorunlarının çözülmesini geciktiriyor ve partinin her türlü iş ve işlemi Halkevleri üzerinden sağlanmaya devam ediyordu509. Türkiye çok partili siyasi hayata geçmek için hazırlık çalışmalarına başladı. Cumhurbaşkanı ve CHP Genel Başkanı İsmet İnönü, Demokrat Parti Lideri Celal Bayar’a Türkiye’nin doğu sınırındaki vilayetlerde il parti teşkilatlarının kurulmamasını teklif etti. CHP yöneticileri özellikle doğu bölgesinde olası bir siyasi yarışın yörede kutuplaşma ve ayrılığa yol açacağından endişe ediyordu. Cumhurbaşkanı İnönü’nün teklifine DP lideri Bayar sıcak bakmayınca Siirt’in de içinde yer aldığı bölgedeki illerde siyasi partilerin il teşkilatının kurulması gündeme geldi. Siyasi hayatımızda meydana gelen gelişmeler CHP’yi doğuda ve Siirt’te kendi il teşkilatını kurmaya mecbur bıraktı. CHP Diyarbakır Bölgesi Müfettişi Zonguldak Mv. Ahmet Gürel, Siirt’e gelerek CHP Siirt il teşkilatının kurulması için çalışmaları başlattı. Mv. Ahmet Gürel, CHP’ye 417 kişinin kaydını yaptı ve aralarından beş kişilik geçici il yönetimini oluşturarak CHP il yönetimini kurmuş oldu. 3 Ağustos 1945’te CHP il idaresinin kuruluşu için Halkevinde bir tören düzenlendi. Milli Şef ve Cumhurbaşkanı İsmet İnönü de Siirtlilere iltifatlarda bulunan bir telgrafla CHP il teşkilatının kuruluşunu kutladı. Ahmet Gürel törende, “Türklük ateşiyle yürekleri dolu olan ve inkılapçı partimize candan bağlı bulunan bu temiz ruhlu insanların arzusunu yerine getirmek maksadile Siirt’te parti teşkilatını kurmağa karar verdim” dedi. CHP Siirt il başkanlığına seçilen Mustafa Eroğuz, “Kıymetli bir tarihi olan bu partinin Siirt’te açılan şubesinin de memlekete mesut sonuçlar vermesini candan temenni ederim” dedi. Siirtlilerin coşkun sev gi gösterileri ve tezahüratlar eşliğinde koro yöresel türküler söyledi ve yöresel oyunlar oynandı510. CHP Siirt 1. il kongresini 18 Ekim 1945’te gerçekleştirdi511. CHP il yönetimi belirlenmiş oldu. Çok partili hayatın ilk genel seçimleri, 1946 yılında yapıldı. Bu seçimlere CHP’nin en güçlü rakibi Demokrat Parti de (DP) katıldı. Baskın bir şekilde yapılan erken genel seçimlere DP tam olarak hazırlanamadan katılmak durumunda kaldı. DP seçimlerde il teşkilatlanmasını kuramadığı 16 vilayette aday gösteremedi. Bu vilayetler arasında Siirt de yer alıyordu. Bunun üzerine Siirt’te CHP’nin aday gösterdiği milletvekilleri kazandı. Siyasetteki rekabet ve yarış Siirt’te de hissedildi. Halk çok partili hayattan ve siyasi partiler arasındaki demokratik yarıştan oldukça memnundu. Örneğin 2 Mart 1948’de CHP Genel Başkanı Cumhurbaşkanı İsmet İnönü’nün iktidar ve muhalefet milletvekillerinin de bulunduğu kalabalık bir heyetle Siirt’e gelmesi halkta büyük bir memnuniyete sebep oldu. Ülkede artan siyasi rekabet yöreye olan ilgiyi artırdı. Özellikle siyasiler bölgenin sorunlarıyla daha fazla ilgilenmeye başladılar. CHP’li yöneticiler tarafından 1949 hazırlanan bir rapora göre, CHP’nin yöredeki teşkilatı son derece verimsiz ve yetersiz kalmaktaydı. Parti teşkilatını oluşturan insanların memleket içinde yeterince itibar ve saygıya sahip olmadıkları, bu insanların CHP’ye beklendiği gibi hizmet edemedikleri vurgulanmaktaydı. Siirt teşkilatının da içinde yer aldığı bölge parti teşkilatlarının tekrar gözden geçirilmesi, teşkilata yeni bir ruh katması, yeniden hayatiyet kazandırması ve memleket için daimi çalışacak yapıyı tesis edecek bir yapının oluşturulması teklif edilmekteydi512. Şüphesiz raporda haklı görülebilecek pek çok husus vardı. Seçimlere çok az bir zaman kalmıştı. CHP bir yandan Doğunun nazik durumunu düşünüyor diğer taraftan siyasi rakipleriyle yapacağı mücadeleyi hesap ediyordu. Siirtlilerin en büyük şikâyeti yıllardır bölge insanlarını rahatsız eden bürokratik yapıydı. Mevcut bürokrasinin büyük oranda CHP’ye yaslanması, CHP’yi demokratik bir seçimde oldukça zor duruma düşürmekteydi. Siirt, Haber, Siirt Haberleri, Yeni Siirt, Son Dakika Siirt

Seni Gidi Kopyacı :)))