Kimler Stajyer Statüsünde Yer Alır? SGK’ya Tabi Olan Stajyerler Hangileridir?

Gönüllü stajlar, okul tarafından staja tabii tutulmayan ve bu konuda herhangi bir zorunluluğu olmayan, not bazında herhangi bir değerlendirmeye girmeyen stajlara denmektedir. Pek çok öğrenci okulları tarafından zorunlu tutulmamış olsalar da mesleki olarak bilgi edinebilmek ve tatil günleri verimli bir şekilde geçirerek mesleğinde tecrübe edinebilmek için çeşitli şirketlerde staj yapar.

Zorunlu stajlar ise okul tarafından yapılması zorunlu kılınmış olan ve not sistemine dahil edilerek sigortalılığı da okul tarafından desteklenmekte olan stajlardır. Bağlı bulunulan okulların, bölümlerin ve mesleği bir gerekliliği olarak da belirlenmiş olan dönemler dahilinde stajların zorunlu olarak yapılması gerekmektedir.

Kişi zorunlu olsun ya da olmasın sigortalı kapsamında yer almak zorunda olup, işveren tarafından gerekli sigortalılık işlemlerinin yapılması gerekmektedir.

Stajyer Çalıştırmanın Kanuni Zorunluluğu

Mesleki Eğitim Kanunun kapsamında on ya da daha üzeri personel çalıştırmakta olan işletmelerin stajyer çalıştırma zorunluluğu bulunmaktadır. Buna göre on ya da daha üzeri çalışana sahip olan iş yerlerinde personel sayısının %5’inden daha az olmamak üzere teknik ve mesleki eğitim kurum ve okulu öğrencilerine beceri eğitimi yapılması zorunludur. Bu bakımdan örneğin 50 çalışana sahip olan bir iş yerinde çalıştırılması gereken stajyer hesabında 50*%5 = 2.5 sayısına ulaşılır. Bu da bu işyerinde en az 3 stajyerin çalıştırılması gerektiği anlamına gelmektedir.

Stajyer Çalıştırmayan İşyerine Verilen Ceza

Yukarıda bahsi geçtiği üzere bu zorunluluğu yerine getirmeyen kişilere ceza uygulanacaktır. Stajyer çalıştırmayan işyerlerinin, çalıştırmadığı her öğrenci başına eğitim süresi boyunca 18 yaşını bitirmiş olan kişilere ödenen net asgari ücret tutarının üçte biri nispetinde ve yirmi ya da daha fazla personel çalıştıran iş yerlerinde üçte ikisi nispetinde mesleki eğitime katılma payı ödenme zorunluluğu bulunmaktadır. Bu ceza idari bir para cezası değil, zorunlu bir katılım payı olup, MEB Merkez Saymanlık Hesabına yatırılmaktadır.

Gönüllü Stajyer ve Zorunlu Stajyer Arasındaki Farklar

• Zorunlu stajlarda SGK işe giriş bildirgeleri 19 kodlu stajyer sigortalılık ile okul tarafından verilmekteyken, gönüllü stajlarda 1 kodlu tüm sigortalara tabi sigortalılık ile işveren tarafından verilmekte ve normal bir işçiymiş gibi işlemler yapılmaktadır.
• Zorunlu stajlarda stajyerlere ödenen ücrette herhangi bir yasal kesinti yapılmamakta olup, gönüllü stajyerin alacağı ücret bütün yasal kesintilere tabii tutulacaktır.
• Zorunlu stajlarda emeklilik primi ödenmediği için stajın yapıldığı dönem sigorta başlangıç tarihi olarak kabul edilmeyecek ve bu nedenle de prim gün sayısı bu hesaplama sırasında dikkate alınmayacaktır. Gönüllü stajda ise prim ödemeleri yapıldığı takdirde ödenecek olan prim gün sayısı emeklilik hesaplaması sırasında dikkate alınacaktır.
• Zorunlu stajlarda 3308 sayılı Kanunun kapsamına dahil olmayan ve mesleki olarak eğitim görmeyen öğrenciye ücret verilme zorunluluğu bulunmamaktadır. Gönüllü stajda ise normal bir çalışan olarak görülen stajyerlere en az asgari ücret tutarında ödeme yapılması gerekmektedir.
• Zorunlu stajyerler, yalnızca kısa vadeli sigorta kolu üzerinden sigortalı olabilmekte olup kısa vadeli sigorta kolu kapsamına meslek hastalıkları ve iş kazası, analık ve hastalık gibi durumlarda dahil olmaktadır. Gönüllü stajyerler için yapılan sigorta girişi, herhangi bir çalışandaki gibi yapıldığı için kısa ve uzun vadeli sigorta kolları primi ile Genel Sağlık Sigortası primi gibi bütün sigorta kollarına tabi olacaktır.

Stajyerlere Zorunlu Olarak Ücret Ödenir Mi?

Tüm stajyerlere asgari ücretin yüzde 30’u olan en az 421 lira 21 kuruş maaş ödenmesi zorunlu olacak. İşletmeler isterlerse bunun üzerinde ücret verebilecek. Eğer işletmede 20’den az personel çalışıyorsa bu ücretin 280 lirasını, 20’den fazla personel varsa bu kez 140 lirasını devlet ödeyecek. İşletmeler, öğrencilerin ücretlerini her ayın 10’uncu gününe kadar öğrencilerin banka hesabına yatıracak. Devlet katkısı ise her ayın 25’ine kadar ilgili işletmenin okul müdürlüklerine bildirdiği hesaba aktarılacak.