Nöbetçi Eczaneler
Siirt, sahip olduğu sosyoekonomik koşullar, coğrafya ve iklim şartları nedeniyle sık sık bulaşıcı hastalıkların yaşandığı bir yerdi. Hayat koşullarının zorluğu hastalıkların uzun sürmesine hatta can kayıplarına yol açmaktaydı. Siirt’teki tıbbi imkânların yetersiz olması ve önleyici hizmetlerin yeterince gelişmemiş olması hastalıklardan meydana gelen zararı daha da derinleştiriyordu.
1.Dünya Savaşında işgal edilmemiş bir bölge olan Siirt’te çeşitli sağlık kurumları tesis edilmiş ve buralarda cephe gerisindeki hasta tedavisi yapılmıştır. Fakat günümüze kadar gelen sağlık kurumlarına temel oluşturan ilk kurum olan Siirt Devlet Hastanesi, 1929’da kuruldu. Hastanenin yataklı kısmı 1933’te hizmete geçti. Bu hastanede 15 hastaya yatak imkânı sağlanabiliyordu.
1935 yılında hazırlanan bir rapora göre Siirt ve çevresinin en önemli sorunlarından biri, sağlık meselesiydi. Siirt’te, il sağlık müdürlüğünün aktif hale getirilmesi, merkez ilçelere doktor gönderilmesi ve bölge insanına sağlık güvencesi sağlanarak sosyal devlet anlayışının geliştirilmesi talep ediliyordu. Bölgede yaygın olarak görülen sıtma hastalığına karşı da daha etkili bir mücadele verilmeliydi416. Fakat arzu edildiği ve beklendiği şekilde bir hizmetin o dönemde geldiğini ifade edebilmek zordu. 1942’de Siirt hakkında hazırlanan bir başka raporda, ilde ciddi sağlık kurumlarına ihtiyaç duyulduğu, mevcut kurumların ihtiyacı karşılayamadığı, birçok sağlık tesisinde de en zaruri sağlık malzemelerinin bulunmadığı ifade edilmekteydi.
Birçok kazada da sağlık personeli yoktu. Örneğin bu dönemlerde Pervari’nin Şirvan’ın en büyük sorunu kazada doktor, ebe, eczane ve baytar kısacası hiçbir sağlık personelinin bulunmayışıydı.
Siirt merkezde bulunan Memleket Hastanesi de son derece bakımsızdı ve yokluk içinde hizmet vermeye çalışıyordu.
2 Mart 1948’de Siirt’e gelen İnönü ailesine, ısrarla şehirde bir doğumevinin bulunmamasından çekilen sıkıntı ve müşkülatlar detaylı bir şekilde anlatıldı.
Halk çaresizliğini her fırsatta ifade ediyordu.
Doktor bulunan sınırlı yerlerde de genellikle insanların şifa bulmak için doktora gitmek gibi bir alışkanlıkları da yoktu. Bu anlayış kaza merkezlerinde kısmen aşılsa da köylerde hala devam etmektedir.
Halkın yaşam koşulları ve bilinç düzeyinin yeterince gelişmemiş olması, hastalıkların yayılmasını hızlandırıyordu.
Siirt’teki en önemli sağlık kurumu olan Memleket Hastanesi uzun bir süre hizmet verdi. Bu hastane 1951’de 10 yatak kapasitesi ve eksik kadrosuyla hizmet veriyordu.
Bu haliyle şehrin ihtiyaçlarını karşılamaktan oldukça uzaktı. Siirt’te modern bir devlet hastanesi yapılması için çaba gösterildi mümkün olmayınca mevcut hastanenin onarımına gidildi. 1955 yılında devlet hastanesi kapsamlı bir bakım ve onarımdan geçirilerek fiziki imkânlarında önemli bir iyileştirme sağlandı424 ve hizmet kalitesinde artırıldı.
Yeni hastanede 75 yatakla dâhiliye, hariciye, göz ve doğum gibi branşlarda hizmet verebilecek altyapı kuruldu. Şırnak’ta 1958 yılında inşası tamamlanan sağlık merkezi hizmete açıldı.
Bu yatırımlarla şehrin taleplerinin karşılanmasında önemli mesafe alındı fakat Siirt’te tam teşekküllü bir hastaneye ihtiyaç duyuluyordu. Bu talebe cevap verilemediği için hastalar Diyarbakır Bölge Hastanesine gönderiliyordu.
Siirt’te sağlığa maddi manada çeşitli yatırımlar yapılsa da şehrin en büyük sorunu alanında uzman doktorun olmamasıydı. Bu sorunun aşılması için çaba gösterildi fakat çözüm bulmak oldukça zordu. Yeterli doktor bulunmadığından Siirt Devlet Hastanesinde de sıklıkla doktorsuzluk sorunu yaşanıyordu.
Kazalarda durum daha da kötüydü. Örneğin Şırnak ve Pervari’de doktor ve hasta bakıcı bulma sıkıntısı vardı. Bu nedenle köylerde gezici sağlık personeli görev yapıyordu.
Siirtliler, 1962 yılında Siirt’e gelen Sağlık Bakanı Yusuf Azizoğlu’ndan devlet hastanesinin ihtiyaca cevap verecek şekilde genişletilmesi ve doktorsuz ilçenin kalmamasını talep ettiler. Bakan talepleri makul bularak bunları en kısa sürede karşılama sözü verdi.
Fakat sorunların aşılması yönünde fazla bir mesafe alınamadı. 1968 yılında Siirt Devlet Hastanesi, fiziki şartları iyileştirilen 200 yataklı yeni binasına taşındı. Aynı yıl Eruh’ta 55 yataklı bir hastane hizmete girdi.
Siirt merkez ve Eruh’ta 2 tane grup hastanesi ve 27 sağlık ocağı hizmet görmekteydi. Fakat bu sağlık ocaklarının yarıya yakını sürekli doktorsuzdu, merkezi grup hastanelerinde de yeterince doktor bulunamıyordu. Eruh’taki sağlık kurumu açıldığı günden beri merkez sağlık ocağı tarafından idare edilmekteydi. Siirt’te yeterince sağlık kurumu açılmış olmasına rağmen yeterince sağlık elemanının olmamasından dolayı ihtiyacı karşılayacak hizmet verilememekteydi.
Çünkü Devlet hastanesinde göz, göğüs, kulak burun boğaz, nisaiye, ortopedi, dâhiliye, hariciye ve sinir hastalıkları alanında doktor ihtiyacı vardı. Sağlık ocakları ve hastanelerde görev yapan ebe ve hemşirelerin sayısı da ihtiyacı karşılamaya yetmiyordu.
Siirt’te sağlık alanında belirgin bir ilerleme gözükse de arzu edilen düzeyde hizmet verilememekteydi. Bu durumun en temel sebebi ülkenin genel sorunu olduğu Siirt’in de sorunu olan kadro ve ödenek sıkıntısıydı. Hastanelerde poliklinikler yeterli olmasına rağmen yatarak tedavi edilen hasta sayısı düşüktü. Zira tıbbi cihaz eksikliklerinin yanı sıra uzman doktor sıkıntısının fazla olmasından dolayı Siirt’ten Diyarbakır’a oldukça fazla miktarda hasta sevki gerçekleştirilmekteydi.
1984 yılında dört blok üzerinde yeniden tesis edilen hastaneye1986’da diyaliz binası katıldı. Devlet Hastanesi bünyesine 2002 yılında SSK ek binasını, 2008’de Sancaklar Diyaliz Merkezini katarak genişledi. 2011 yılında yeni binasının temeli atılan Siirt Devlet Hastanesi 08 Eylül 2014 tarihinde yeni binasına taşındı. Bugün (2015) il genelinde 6 tane devlet hastanesi, 3 tane özel hastane ve 29 tane sağlık ocağı olmak üzere 38 sağlık kurumu bulunmaktadır. İlin en büyük hastanesi olan Siirt Devlet Hastanesi’nin fiziki imkânları ve teknolojisi oldukça geliştirildi. Fakat bugün de Batman ve Diyarbakır’a yoğun hasta sevkine devam ediliyor. Bunun en önemli sebebi, bazı branşlarda doktor bulunmamasıdır.
Kaynak: Doç. Dr. Şerif DEMİR